Miejsce fotografii w badaniach humanistycznych
Zapraszamy do udziału w interdyscyplinarnej konferencji naukowej poświęconej miejscu fotografii w badaniach humanistycznych, planowanej na 12-13 grudnia 2013 r.
W ciągu ostatnich trzydziestu lat obserwujemy wzrastającą świadomość znaczenia fotografii dla narodzin nowoczesnej obrazowości i percepcji. Towarzyszy jej wzmożone zainteresowanie fotografią badaczy różnych dziedzin humanistycznych: historycznych (historii, historii sztuki, historii nauki, historii techniki), ale również etnografii, archeologii, literaturoznawstwa, kulturoznawstwa czy filozofii. W końcu lat 90-tych narodziły się dziedziny wyspecjalizowane w badaniu obrazów, takie jak antropologia czy socjologia wizualna, interesujące się w dużej mierze obrazami fotograficznymi. Każda z tych dziedzin inaczej postrzega fotografię, inaczej odczytuje jej treści i znaczenie, kładąc nacisk na jej wartości estetyczne, dokumentacyjne lub symboliczne, jako nośnika pamięci. Ze względu na różne perspektywy badawcze dziedziny te rozwijają się równolegle i niezależnie od siebie, rzadko wchodząc w dialog lub dyskusję.
Konferencja ma na celu zaprezentowanie rozległości i różnorodności dziedzin badawczych, w których fotografia pojawia się jako obiekt, problem lub narzędzie badawcze. Zderzając różne perspektywy i sposoby widzenia, chcielibyśmy stworzyć sytuację wzajemnej wymiany doświadczeń i umiejętności.
Program konferencji
Czwartek, 12 grudnia 2013 r.
8.00 – 8.30 rejestracja uczestników konferencji
8.30 – 8.40 przywitanie zebranych przez Dyrektora Biblioteki Narodowej dra Tomasza Makowskiego
8.40 – 9.00 Małgorzata Maria Grąbczewska (Biblioteka Narodowa), Historia fotografii jako nauka humanistyczna
Sesja I. Materialność fotografii
Moderator: Danuta Jackiewicz
9.00 – 9.20 Wojciech Walanus (Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki), Fotografia w rękach historyka sztuki. Kilka przykładów ze zbiorów Fototeki Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego
9.20 – 9.40 Magdalena Wróblewska (Uniwersytet Warszawski, Instytut Historii Sztuki, Kunsthistorisches Institut Florenz-Max-Planck-Institut), Fotografia i rzecz
9.40 – 10.00 Łukasz Gorczyca (Galeria Raster), Adam Mazur (Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie), Polska książka fotograficzna. Wstęp do alternatywnej historii medium
10.00 – 10.20 dyskusja
10.20 – 10.40 przerwa na kawę
Sesja II. Fotografia narzędziem badawczym
Moderator: Marianna Michałowska
10.40 – 11.00 Danuta Jackiewicz (Muzeum Narodowe w Warszawie), U źródeł fotografii jako narzędzia nowoczesnej humanistyki. Praktyka Karola Beyera.
11.00 – 11.20 Kamil Piskała (Uniwersytet Łódzki, Instytut Historii), Obrazy socjalizmu. Uwagi o możliwościach wykorzystania fotografii w badaniach nad międzywojennym polskim ruchem socjalistycznym
11.20 – 11.40 Agnieszka Kampka (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Nauk Społecznych), „Czy kogoś rozpoznajecie?” czyli co stare zdjęcia mówią socjologowi dzisiaj
11.40 – 12.00 Roland Łukasiewcz (Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie, Wydział Nauk Społecznych), Fotografia w analizie socjologicznej wykluczenia społecznego na przykładzie zróżnicowania kulturowego miast przygranicznych
12.00 – 12.20 Ewelina Mykicka (Uniwerystet Jagielloński, Wydział Polonistyki), Dom widzialny. Motywy wnętrza w najnowszej fotografii polskiej – przykłady
12.20 – 12.40 Agata Ciastoń (Uniwersytet Wrocławski, Instytut Kulturoznawstwa), Fotografia w filmie – spotkanie mediów
12.40 – 13.00 dyskusja
13.00 – 14.00 przerwa na lunch
Sesja III. W stronę metody
Moderator: Małgorzata Grąbczewska
14.00 – 14.20 Iwona Kurz (Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej), Fotografia: nowy obraz historii kultury polskiej
14.20 – 14.40 Katarzyna Bojarska (Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich), Fotografia a archiwum psychoanalityczne
14.40 – 15.00 Piotr Seweryn Rosół (Uniwersytet Warszawski, Instytut Literatury Polskiej), Fotografia przeciw interpretacji
15.00 – 15.20 Iwo Zmyślony (Uniwersytet Warszawski, Paris IV Sorbonne), Fałszywy obraz. Fotografia jako źródło złych nawyków percepcyjnych
15.20 – 15.40 Marta Koszowy (Polska Akademia Nauk, Instytut Badań Literackich), Miejsce słowa w fotografii, rola fotografii w literaturze.
15.40 – 16.00 przerwa na kawę
16.00 – 16.20 Izabela Poniatowska (Wyższa Szkoła Pedagogiczna),Literatura światłoczuła. O związkach fotografii z tekstem literackim
16.20 – 16.40 Krzysztof Żwirski (Uniwersytet Jagielloński, Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji), Eurocentryzm w myśli Susan Sontag. Pytanie o uniwersalne znaczenie najważniejszej w historii książki poświęconej fotografii
16.40 – 17.00 Witold Kanicki (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu), Ujemne dokumenty: negatyw w historii nauki
17.00 – 17.20 Urszula Adamska (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wydział Humanistyczny ), Heurystyczne treści fotografii jako nośnika pamięci historycznej na podstawie prac artysty-fotografika przełomu XIX i XX wieku – Jana Bułhaka
17.20 – 17.40 dyskusja
17.40 – 18.00 Agnieszka Leszyńska (Biblioteka Narodowa) Prezentacja kolekcji fotografii w Cyfrowej Bibliotece Narodowej Polona
Piątek, 13 grudnia 2013 r.
Sesja IV. Inspiracje i interpretacje
Moderator: Adam Mazur
8.30 – 8.50 Anastasia Nabokina (Uniwersytet Jagielloński, Instytut Kultury), Fotografia tańca. Problemy i możliwości reprezentacji.
8.50 – 9.10 Marta Zdańkowska (Zamek Królewski w Warszawie), Oko w oko z modelem. Fotografia archiwalna jako narzędzie poznawcze w badaniach nad miejscem ludzkiego modela w warsztacie twórczym artysty drugiej poł. XIX i początku XX w.
9.10 – 9.30 Milena Woźniak (Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki) – Zastygły w czasie kolekcjoner i jego kolekcja. Rola fotografii w badaniach nad przedwojennymi kolekcjami
9.30 – 9.50 Michał Bolka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Historii Sztuki i Kultury), Fotografia a malarstwo nowej figuracji
9.50 – 10.10 Małgorzata Peroń (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Instytut Filologii Polskiej), W ciemni twojego wnętrza. Fascynacje fotografią w polskiej poezji i prozie najnowszej
10.10 – 10.30 Dobrawa Lisak-Gębala (Uniwersytet Wrocławski, Instytut Filologii Polskiej), Fotoliteratura jako wyzwanie badawcze
10.30 – 10.50 przerwa na kawę
10.50 – 11.10 Cezary Zalewski (Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki), Fotografia – z fotografii. Obrazy podmiotowości w esejach fotograficznych Wojciecha Nowickiego i Andrzeja Stasiuka
11.10 – 11.30 Bogna Kietlińska (Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych), Joanna Kinowska (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki), Ikony fotograficzne. Pomiędzy odmiennymi perspektywami badawczymi
11.30 – 11.50 dyskusja
Sesja V. Dokument i archiwum
Moderator: Wojciech Walanus
11.50 – 12.10 Piotr Jamski, Ewa Manikowska (Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki),U źródeł polskiej historii sztuki: archiwum fotograficzne Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości
12.10 – 12.30 Anastazja Stelmach (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Instytut Historii Sztuki) Kolekcja fotografii dzieł sztuki Karola Lanckorońskiego
12.30 – 12.50 Hanna Rubinkowska-Anioł (Uniwersytet Warszawski, Katedra Języków i Kultur Afryki), Symbole władzy w Etiopii na fotografii: koronacja cesarza Hajle Syllasje I (1930)
12.50 – 13.10 Anna Maria Krajewska (Biblioteka Narodowa), Walka o niepodległość i granice w dokumentacji fotograficznej na przykładzie obrony Lwowa
13.10 – 13.30 dyskusja
13.30 – 14.30 przerwa na lunch
Sesja VI. Nowe horyzonty
Moderator: Katarzyna Bojarska
14.30 – 14.50 Krzysztof Pijarski (Akademia Filmowa w Łodzi), Co robimy z fotografiami? Fotografia jako technologia oraz wydarzenie
14.50 – 15.10 Rafał Zapłata (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Instytut Nauk Historycznych), Fotografia i obraz – wizualizacja przeszłości
15.10 – 15.30 Agnieszka Pajączkowska (Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej), Przestrzeń pomiędzy miejscami. Fotografia w relacji z badaniem historii Zagłady
15.30 – 15.50 Marianna Michałowska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Kulturoznawstwa), Metafora czy „materiał wizualny”? – fotografia dzisiaj
15.50 – 16.10 przerwa na kawę
16.10 – 16.30 Agnieszka Wanicka (Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki), Fotografia i teatr. Miejsce fotografii w badaniach nad sztuką aktorską
16.30 – 16.50 Katarzyna K. Gorska (Ruhr-Universitat Bochum, Institut fur Medienwissenschaft), Przeznaczone dla matek, lekarzy i artystów. Fotografia w poradnikach z zakresu oświaty zdrowotnej przełomu XIX/XX w.
16.50 – 17.10 Monika Szewczyk (Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych), Fotografia w służbie mediów
17.10 – 18.00 dyskusja, podsumowanie i zamknięcie konferencji