Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie. Etap II

W 2014-2015 r. wykonano I etap działań zmierzających do dokładniejszego określenia stanu zasobu i zachowania historycznego dziedzictwa fonograficznego polskiej muzyki tradycyjnej oraz jego zabezpieczenia, dokładnego i systematycznego opracowania i częściowego udostępnienia w ramach jednego centralnego repozytorium cyfrowego. Dokonano transferu do domeny cyfrowej (digitalizacji) oraz opracowania, opisania i uporządkowania w jednym cyfrowym repozytorium m.in. części nagrań ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN – najstarszego i największego archiwum polskiej pieśni i muzyki ludowej, całej kolekcji nagraniowej Franciszka Kotuli (Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie), całych kolekcji Towarzystwa Regionalnego w Woli Osowińskiej i kolekcji nagrań z Muzeum Południowego Podlasia, części kolekcji nagrań dokonanych na Wschodnim Mazowszu przez Wandę Księżopolską a także całych kolekcji działaczy regionalnych lub twórców ludowych, z których szczególnie cenną jest kolekcja nagrań Henryka Świątkowskiego – znanego regionalisty łowickiego. Powyższe kolekcje – oprócz Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki – zostały opracowane w ramach opisywanego projektu, bowiem ich właściciele nie dysponują zapleczem technologicznym, odpowiednio wyszkolonym personelem ani sprzętem do prawidłowego i bezpiecznego dla nośników historycznych odtworzenia, udostępniania, konserwacji i zbadania i opisania nagrań.
Po dokonaniu transferu i opracowaniu ww. zbiorów nagrań zarówno właściciele nagrań jak i Instytut Sztuki PAN uzyskał dostęp do źródeł w wersji cyfrowej zaś na portalu http://cadis.ispan.pl/ powstaje ogólnopolskie repozytorium cyfrowe, dostępne online dla każdego (ponad 150 000 rekordów, w tym część do odsłuchu). Użytkownik może przeszukiwać jednorazowo wszystkie archiwa lub wybrać zasoby jednego z nich.

Celem drugiego etapu projektu, realizowanego w bieżącym roku, jest kontynuacja działań zmierzających do utworzenia jednego centralnego repozytorium cyfrowego nagrań archiwalnych polskiej muzyki tradycyjnej. Pod uwagę wzięte zostaną zasoby kolejnych instytucji i kolekcji. Będziemy również, w połączeniu z realizacją badań terenowych, kontynuować eksplorację instytucji kultury, sztuki i nauki w poszukiwaniu cennych historycznych zbiorów nagrań.
W drugim etapie projektu „Polska muzyka ludowa – dziedzictwo fonograficzne. Stan aktualny, zachowanie, udostępnianie” planowane jest zabezpieczenie, transfer, opracowanie i udostępnienie następujących kolekcji lub ich części:

  1. Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN (kontynuacja)
  2. Archiwum Muzyczne Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  3. Pracownia „Archiwum Etnolingwistyczne” Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
  4. Prywatna kolekcja nagrań Wandy Księżopolskiej (kontynuacja)
  5. Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”
  6. Centrum Sztuki i Kultury w Kaliszu

Ponad to istotnym elementem projektu będzie rozbudowa i rozwój technologiczny aplikacji służącej do prezentowania online opracowanego materiału: metadanych i nagrań.
W ramach realizacji projektu przeprowadzone zostało także spotkanie o charakterze szkoleniowo-konferencyjnym w celu przeszkolenia i zwiększenia kompetencji osób, które są odpowiedzialne za poszczególne zbiory – referaty i warsztaty poprowadzą specjaliści z zakresu etnomuzykologii, archiwistyki nagrań, realizacji nagrań dokumentalnych. 27 września 2016 roku w Sali im. Sobieskich w Instytucie Sztuki PAN odbyła się II konferencja naukowa w ramach projektu Polska muzyka tradycyjna – dziedzictwo fonograficzne.
Tematyka tegorocznej konferencji dotyczyła następujących zagadnień:

  • omówienia wybranych zbiorów nagrań muzyki tradycyjnej
  • baz danych jako narzędzia do prezentacji informacji archiwalnej o nagraniach (także o etno-muzycznych)
  • problemu dostępności informacji o nagraniach muzyki tradycyjnej (zarówno dokumentalnych jak i komercyjnych) i baz danych  prezentujących tego typu dokumenty fonograficzne
  • opracowywania i edycji zbiorów pieśni i melodii z wykorzystaniem technologii informatycznych

Czynny udział w konferencji wzięli badacze m.in. z Narodowego Instytutu im. F. Chopina, Biblioteki Narodowej, Polskiego Radia, Archiwum PAN, Narodowego Archiwum Cyfrowego, a także z Instytutu Sztuki PAN.
W projekcie przewidujemy także reedycję jednej z płyt z serii ISPAN Folk Music Collection w nowej szacie graficznej dostosowanej do serii oraz w nowej odsłonie dźwiękowej.
Projekt dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu  Dziedzictwo kulturowe (priorytet: Kultura ludowa).